"De splitsing van het land kan gestopt worden als het volk zich ermee bemoeit"
Kunnen we de splitsing van het land, die de nationalisten in 2024 willen bereiken, een halt toeroepen? Waarom is de solidariteitsbeweging voor de slachtoffers van de overstromingen een teken van hoop? Waarom haalt de PVDA de zwart-geel-rode vlag boven? Ter gelegenheid van de publicatie van zijn manifest voor de eenheid van België, spreken we met David Pestieau, auteur en ondervoorzitter van de PVDA.
David Pestieau begint zijn boek met wat hij heeft meegemaakt met zijn voeten in de Luikse modder: "Op 20 juli, nationale dag van rouw, was ik in Pepinster, een van de zwaarst getroffen plaatsen. Met de SolidariTeams kwamen er mensen uit Ath, Oostende, Antwerpen, ... Veel slachtoffers van de ramp konden de golf van solidariteit niet geloven. Diezelfde avond zei Bart De Wever op televisie dat hij graag een unie tussen Vlaanderen en Nederland zou zien en dat hij liever als Zuid-Nederlander dan als Belg zou sterven. De kloof tussen het volk en sommige mensen in de Wetstraat kon niet beter worden aangetoond.”
De N-VA en het Vlaams Belang krijgen wel veel kiezers achter zich.
David Pestieau. Dat geldt niet voor hun separatistische project. De overgrote meerderheid van de bevolking is tegen de splitsing van het land, ook in het noorden. Uit alle peilingen blijkt dat slechts 10 tot 15% van de mensen een scheiding wil. Sterker nog, twee derde van de Vlamingen wil meer België. Ja, er zijn twee landen in België, maar het zijn niet de twee landen waar Bart De Wever het over heeft.
Schrijver Tom Lanoye heeft dat mooi samengevat: "België bestaat uit twee aparte landen: enerzijds de Belgen, anderzijds hun politici." Met zijn separatistische project wil De Wever vooral de solidariteit en de samenwerking verbreken.
Lees verder onder de foto
Hoe dan?
David Pestieau. De liberale ideologie van De Wever en anderen is die van ieder voor zich. Zij herhalen altijd: "Kijk naar je buurman, de Waal, de immigrant, de werkloze profiteur, hij verdient meer dan jij, hij heeft dit voordeel en jij niet, hij profiteert van jou, enz." Zo vermijden ze dat de mensen hogerop kijken, naar de mensen die besturen, die geld bezitten, die verantwoordelijk zijn voor het land zoals het is.
Maar hun discours komt niet van de grond. De bevolking helpt spontaan over de taalgrens heen, zoals we hebben gezien bij de steun aan de zorgkundigen tijdens de coronacrisis, en nu met de hulp aan de getroffenen van de overstromingen.
Lees verder onder de foto
Het probleem is dat deze nationalistische partijen de politieke bubbel van de Wetstraat gijzelen. De huidige debatten in de traditionele partijhoofdkwartieren gaan opnieuw over wat zal uiteenvallen, wat er zal overblijven van de federale staat en de sociale zekerheid. In het bijzonder bij de PS in Wallonië, die een steeds meer regionalistische richting uitgaat, en bij Vooruit en CD&V in Vlaanderen.
Naar de splitsing van het land? (1/2) De grote hold-up van het confederalisme
Naar de splitsing van het land? (2/2) Waarom het confederalisme niet goed is voor u
2024 lijkt nog ver weg.
David Pestieau. Het is belangrijk om nu te mobiliseren. Want de nationalisten hebben een strategie. Zij zullen campagne voeren gericht op racisme, op anti-establishment en op hun profiel als tegenstanders van de federale regering. Maar als de verkiezingsoverwinning eenmaal op zak is, zullen ze zeggen: "De kiezers hebben ons een mandaat gegeven om het land te splitsen."
Aangezien de bevolking ertegen is, verbergen ze hun separatistische agenda uiteraard met ingewikkelde termen.
Wat bedoelt u daarmee?
David Pestieau. Ze dragen maskers. Zoals Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) zei: "Confederalisme is gewoon een ander woord voor splitsing, want de Vlamingen zijn nog niet klaar voor onafhankelijkheid." Dus komen ze met de term "confederalisme", wat bijna niemand echt begrijpt. Vervolgens sussen ze: "België zal niet verdwijnen! Maak je geen zorgen, de koninklijke familie, het leger, buitenlandse betrekkingen zullen blijven bestaan.” Maar in feite betekent confederalisme dat de federale staat een lege huls wordt waarin gezondheidszorg, werkloosheid, justitie, politie, civiele bescherming, brandweer, enz. worden gesplitst.
Dit scenario zat al embryonaal in de overeenkomst waarover de PS en de N-VA in de zomer van 2020 onderhandelden. De Wever wil dat in 2024 opnieuw doen. De N-VA heeft lessen getrokken uit wat er in Catalonië is gebeurd. Want zodra je de onafhankelijkheid uitroept, heb je problemen met de erkenning door de Europese Unie en andere staten. Aan de andere kant is de bevolking ook geen voorstander. Dus moesten ze met iets op de proppen komen: "We scheiden maar tegelijkertijd hebben we nog steeds samen een huis met wat meubels, en van tijd tot tijd komen we op bezoek." Maar voor al het andere zijn we gesplitst. In een huishouden zou dat erop neerkomen dat de rekeningen gescheiden worden en dat we niet meer voor driekwart van de tijd onder hetzelfde dak wonen. Het is de eerste stap naar een volledige echtscheiding.
Lees verder onder de foto
Dus het scenario van een Vlaamse onafhankelijkheidsverklaring is uitgesloten?
David Pestieau. Nee, een machtsgreep is de piste van het Vlaams Belang: de eenzijdige onafhankelijkheidsverklaring wordt in het Vlaams Parlement afgekondigd en vervolgens onderhandelen we over het voldongen feit. Dat is absoluut geen fictie, dat kan.
Dat spreidt ook het bedje van degenen die pleiten voor een confederalisme dat verdeeldheid zaait. De Wever stelde de kwestie van een ongrondwettelijke krachttoer aan de orde, een soort staatsgreep. In feite zegt hij dat wij zijn voorwaarden van confederalisme zullen moeten aanvaarden, zelfs als dat betekent dat de Grondwet wordt omzeild. Anders zal er "burgerlijke onrust" ontstaan.
Hij insinueert dat als het Vlaams Belang na 2024 uit beeld is, de kiezers van het Vlaams Belang zich verraden zullen voelen - omdat ze geen onafhankelijkheid hebben bereikt - en de straat op zullen gaan, net als de Trump-aanhangers op Capitol Hill. En dan komt Bart De Wever op het toneel als "vredestichter" en schuift hij zijn oplossing naar voren: het confederalisme van de verdeeldheid. Hij wil de angst voor het scenario van de volledige splitsing gebruiken om zijn eigen scenario op te leggen.
We merken dat het Vlaams Belang en de N-VA complementaire rollen hebben: de eerste opent de deuren en dan doet de N-VA alsof ze een verantwoordelijke partij is. Maar ze hebben hetzelfde doel: een onafhankelijk Vlaanderen dat werkgeversgezind en autoritair is.
Maar hoe zit het met de Franstalige partijen en in het bijzonder de PS in dit verhaal?
David Pestieau. Sinds 2020 is de PS steeds meer regionalistisch gaan denken. Paul Magnette (voorzitter van de PS, n.v.d.r.) heeft de regionalisten Pierre-Yves Dermagne en Thomas Dermine benoemd tot federale ministers. De N-VA, die er altijd van gedroomd heeft aan Franstalige zijde een partner te hebben die ook voor een splitsing wil gaan, is blij met deze wending.
Zou een akkoord tussen N-VA en PS goed zijn voor de mensen?
Als ik u zo hoor, lijkt de strijd al verloren.
David Pestieau. Helemaal niet, integendeel. Een volksbeweging kan dit namelijk voorkomen. Dat is het hele punt van de "We are one"-campagne en het boek. We kunnen nog steeds een andere richting uit. De meerderheid blijft zich verzetten tegen de splitsing van het land.
Lees verder onder de foto
Wij willen het land in de richting van meer samenwerking en eenheid sturen, in plaats van meer concurrentie en verdeeldheid. Met sterke alternatieven zoals het herfederaliseren van gezondheid, energie en werkgelegenheid op nationaal niveau. We zullen campagne voeren om harten en geesten te winnen, zodat we deze strijd winnen.
We hebben deze zomer massaal onze Belgische "We are one"-vlaggen, T-shirts en stickers verspreid bij de grote sportevenementen zoals het EK-voetbal, de Olympische Spelen en binnenkort ook bij het wereldkampioenschap wielrennen in België. Het is een culturele strijd tegen de Vlaams-nationalistische identiteitsbeweging, die een "Vlaams" gevoel wil creëren door Vlaamse vlaggen, films over Vlaanderen, enz. te verspreiden. Er is ook een strijd binnen de vakbonden, ziekenfondsen en verenigingen voor de eenheid van de arbeidersklasse en het land.
Welke rol speelt uw boek daarin?
David Pestieau. Wij willen inhoud brengen, onze visie in de diepte toelichten. Dat is het doel van dit korte en toegankelijke boek. We willen debatten voeren met zoveel mogelijk mensen in alle hoeken van België. Ik ga met het boek een jaar lang op tournee door België, te beginnen op ManiFiesta in Oostende op 11 en 12 september.
Uit de peilingen blijkt dat de N-VA en het Vlaams Belang in Vlaanderen samen meer dan 50% halen.
David Pestieau. Peilingen worden vaak gebruikt als een politiek wapen om een bepaald scenario op te leggen. Dat is het geval in Frankrijk met de aangekondigde wedstrijd Macron vs Le Pen in 2022. De boodschap is dat de resultaten van de verkiezingen al bekend zijn en dat stemmen dus weinig zin heeft.
Er resten ons nog twee en een half jaar tot 2024. Er kan van alles gebeuren. Maar het hangt allemaal af van de belangrijkste vraag: zullen de werknemers en de jongeren de strijd aangaan om het debat uit de bubbel van de Wetstraat te halen? Ze verstoren alle scenario's als ze ingrijpen.
Dat zagen we bijvoorbeeld met de gezondheidszorg. Tot anderhalf jaar geleden bestond er een zekere eensgezindheid om tot een splitsing van de gezondheidszorg te komen. Vandaag, na de Covid-19-crisis, is er niet alleen bij de bevolking maar ook bij de gezondheidsdeskundigen, vakbonden, ziekenfondsen, enz. een tendens om over te gaan tot een herfederalisering van de gezondheidszorg. Het toont aan dat dingen kunnen veranderen in een paar maanden of een paar jaar tijd.
Welke rol wil de PVDA hierin spelen?
David Pestieau. Het idee van authentiek links is dat politiek niet aan professionals toebehoort. Politiek is niet iets passief, geen kwestie van consumeren. Wij spelen een actieve rol. Vanaf het moment dat de mensen actoren worden, kunnen ze dingen veranderen. We zien het nogmaals met het thema van de overstromingen. Mensen zeggen: "Politici doen bijna niets om mensen te redden." En wat gebeurt er dan? Het volk redt het volk. Het volk kan geweldige zaken doen als het in actie schiet. Als het passief blijft, dan gebeurt er niets goeds.
Het gaat om een wedstrijd tussen nu en 2024 waarover al voorspellingen zijn gemaakt. Maar het spel moet wel nog gespeeld worden. Nu bevinden we ons in de voorbereidende fase (lacht).
Lees verder onder de foto
Welke impact zou een splitsing hebben op onze portefeuille?
David Pestieau. Het zal niet alleen meer geld kosten, maar wij zullen de rekening betalen! Onze medicijnen zullen bijvoorbeeld duurder worden. We zullen minder beschermd zijn als het gemeenschappelijke openbare verzekeringsstelsel, onze sociale zekerheid, gesplitst wordt. De gemeenschappelijke pot waarin we bijdragen, zal kleiner zijn en bij een harde klap zal die minder efficiënt blijken. Als er grote problemen zijn, heb je minder mogelijkheden om mensen te helpen als niet genoeg mensen bijdragen. Vandaag is de Belgische regering niet de beste in het onderhandelen van gunstige prijzen met de farma-industrie. Maar het zal nog minder voordelig zijn als de Waalse of de Vlaamse regering het apart doet. Met hoe meer we zijn, hoe sterker we zijn en hoe meer gewicht we in de schaal kunnen leggen bij een onderhandeling.
Daarom willen de nationalisten de vakbonden en ziekenfondsen in twee splitsen. Ze kunnen hun maatregelen, hun besparingen (die wij zullen moeten betalen) erdoor krijgen als ze het verzet verzwakken en het ziekenfonds of de vakbond de macht ontnemen om op te treden. Want je moet weten dat vandaag de dag de sociale zekerheid mee beheerd wordt door de vakbonden en dat de gezondheidszorg mee beheerd wordt door de ziekenfondsen. Dat betekent dat de ziekenfondsen en de vakbonden daar iets over te zeggen hebben. Natuurlijk kan men zich afvragen of het niet beter kan, maar met de splitsing zou de tegenmacht van de ziekenfondsen en de vakbonden verdwijnen. Dat is het strategische doel van de werkgevers in het noorden van het land: laat ieder individu alleen staan tegenover de staat en de regering.
De splitsing van de gezondheidszorg maakt de weg vrij voor een splitsing van de sociale zekerheid
Lezers vragen ons wat we in Wallonië moeten antwoorden aan degenen die zeggen dat als we ons weer herenigen, al het geld naar Vlaanderen gaat, en in Vlaanderen tegen degenen die zeggen dat al het geld van Vlaanderen naar Wallonië gaat. Wie heeft er gelijk?
David Pestieau. De eerste overdracht die in België plaatsvindt, is de overdracht uit de zakken van de werkende mensen naar de rijken. Er ging 9 miljard euro van de zakken van de werknemers naar de bankrekeningen van grote bedrijven en naar dividenden voor aandeelhouders. Dat is 2200 euro verloren per gezin (in Wallonië, Brussel of Vlaanderen) per jaar! Dat is het eerste wat ter discussie moet worden gesteld.
Ja, maar deze overdrachten tussen regio's bestaan.
David Pestieau. In tegenstelling tot wat men zou kunnen denken, is België het federale land waar de minste overdrachten tussen regio's plaatsvinden - twee tot drie keer minder dan in andere federale staten zoals Zwitserland, Canada, of Duitsland. In Duitsland bijvoorbeeld kreeg Beieren 40 jaar geleden geld van de andere Länder (regio's in Duitsland), omdat het armer was. Ze investeerden dat in infrastructuur, industrie en wegen. Vandaag de dag is de regio rijker. Dus nu gaan er overdrachten van Beieren naar andere Länder.
In België is dat niet het geval. Maar deze veranderingen in de ontwikkeling van de regio's zijn een wet van het kapitalisme. Wallonië was veel rijker dan Vlaanderen tijdens de eerste 120 jaar van het bestaan van België. Pas in de laatste 70 jaar is dat veranderd. Het kan heel snel de andere kant opgaan.
Zolang Wallonië minder welvarend blijft, zullen de overdrachten dus doorgaan?
David Pestieau. De beruchte overdrachten van Vlaanderen naar Wallonië zijn in feite transfers uit de sociale zekerheid en belastingen die verband houden met intermenselijke solidariteit. Iemand die in Antwerpen of Charleroi rijk is, zal meer geld aan de sociale zekerheid geven dan hij ontvangt. Iemand die armer is in Charleroi of Antwerpen zal meer ontvangen. Er zijn meer armen in Charleroi dan in Antwerpen, maar dat betekent niet dat het geld van Antwerpen naar Charleroi gaat. Het is een overdracht tussen mensen.
Maar laten we de logica tot het uiterste drijven. Vandaag "ontvangen" de inwoners van het arrondissement Oostende geld van de rest van België, omdat ze gemiddeld armer zijn dan het nationale gemiddelde. Hetzelfde geldt voor Luik. De arrondissementen Waals-Brabant en Leuven zijn bevoordeeld en geven meer dan ze ontvangen. Gaan we nu vragen om een splitsing tussen het "rijke" Waals-Brabant en het "arme" Luik, of tussen het "arme" Oostende en het "rijke" Leuven?
Een populair boek opgedragen aan de werkende klasse
U draagt dit boek op aan "al diegenen van de werkende klasse die elke morgen opstaan om de rijkdom van dit land te produceren". Hebt u het voor hen geschreven?
David Pestieau. Laten we zeggen dat als je het koopt, je twee boeken krijgt voor de prijs van één. Slechts 12,5 euro (lacht). Het is een kort, makkelijk te lezen boek met twee invalshoeken. Ten eerste het manifest, een politieke verklaring. Wat willen we? Hoe gaan we het doen?
Dan is er nog een tweede invalshoek: 20 vragen en antwoorden over België. Hoe is België ontstaan? Waarom is het zo ingewikkeld? Wat betekent het om de gezondheidszorg of de politie te splitsen? We proberen vragen te beantwoorden die mensen misschien horen maar niet begrijpen. We willen het toegankelijk maken. In de inleiding van dit hoofdstuk citeer ik de Franse humorist Coluche die ooit zei: "Eens een technocraat je vraag beantwoord heeft, begrijp je de vraag die je stelde niet meer. Vervang 'technocraat' door 'Belgisch politicus' en je zit dicht bij de waarheid (lacht).
Maar deze institutionele kwesties blijven complex.
David Pestieau. Het ingewikkeld maken van de zaken en allerlei technische termen gebruiken, dient vooral om de echte problemen te verbergen. Ze willen de waarheid niet vertellen, want anders komen de mensen in opstand.
Zo discussiëren de traditionele partijen over de opsplitsing van de gezondheidszorg. De PS en de N-VA zeggen: "We zullen de organisatie van de gezondheidszorg opsplitsen, maar we zullen de federale sociale zekerheid behouden. De financiering blijft federaal. Maak je geen zorgen."
Dus het is niet zo ernstig?
David Pestieau.
Integendeel. Om het beeld van een koppel te gebruiken: als je een gezamenlijke rekening hebt waarbij ieder kan uitgeven wat hij wil, zal het vroeg of laat ontploffen. Tenzij je een miljardair bent. Hier is het hetzelfde.
Zij weten heel goed dat de rest zal volgen als de organisatie eenmaal gesplitst is. Dat is wat er in het onderwijs is gebeurd. In 1980 waren er twee federale ministers van Onderwijs: een Nederlandstalige en een Franstalige. Het heeft geen tien jaar geduurd voor het onderwijs gesplitst was. De Wever zegt uitdrukkelijk dat hij dezelfde tactiek wil toepassen. Inzake gezondheidszorgen hebben degenen die beweren dat "wij de organisatie van de gezondheidszorg hebben opgesplitst, maar maak je geen zorgen, de sociale zekerheid blijft federaal" het mis. Dit zal leiden tot de splitsing ervan. De sociale zekerheid is de kathedraal van de werkende bevolking, steen voor steen gebouwd door de werkende klasse. Dat is wat ons gered heeft tijdens de Covid-pandemie.
Reageren op dit artikel? Mail naar redactie@solidair.org.