VS: Bernie Sanders zet zijn politieke revolutie door

De linkse presidentskandidaat Bernie Sanders mag dan wel 75 zijn, hij is uit taai hout gesneden. De voorbije maanden behaalde hij een reeks klinkende overwinningen. Maar de voorsprong van Hillary Clinton is groot en wordt voorgesteld als onoverkomelijk. Toch denkt The Bern niet aan opgeven. Wat drijft hem om door te zetten?

Hoewel de traditionele media hem nooit echt gewillig waren, wist Sanders toch door te breken in het politieke debat. De thema’s die hij aandroeg – sociale ongelijkheid, onderwijs, klimaatopwarming en de straffeloosheid van de elite - hebben de voorverkiezingen van de Democratische partij gedomineerd. Dat is vooral te danken aan een dynamische campagne op de sociale media en grote verkiezingsrally’s, georganiseerd door jonge vrijwilligers en gefinancierd met de vele kleine giften van sympathisanten. 

Vooraf werd gedacht dat de voorverkiezingen nogal voorspelbaar zouden zijn: Hillary Clinton voor de Democraten en Jeb Bush voor de Republikeinen. Maar kennelijk zag een groot deel van het Amerikaanse kiespubliek een race tussen twee telgen van steenrijke presidentsfamilies niet zitten. In beide partijen maakten onverwachte kandidaten hun opmars. De miljardair Donald Trump heeft ondertussen geen concurrenten meer voor de Republikeinse nominatie en ter linkerzijde ontketende democratisch socialist Bernie Sanders zijn “politieke revolutie”.

Sanders is de beste kans tegen Trump

In maart haalde Clinton acht overwinningen en werd de toon gezet voor het scenario Trump vs. Clinton. Nochtans kan Bernie Sanders technisch gezien nog steeds de Democratische presidentskandidaat worden. Clinton heeft 23 staten gewonnen, Sanders 21. Toch loopt Clinton inderdaad op kop, omwille van het complexe kiessysteem dat toestaat dat de partijtop zwaar kan wegen op de uitslag.

Het valt dus aan te nemen dat de linkse Sanders met zijn anti-establishment discours niet de nodige steun zal vinden bij het establishment van de Democratische partij. Het enige politieke argument dat de superdelegates van kant zou kunnen doen wisselen, is het aantal peilingen waaruit blijkt dat Sanders meer kans heeft om Donald Trump te verslaan dan Hillary Clinton. Op 18 mei was Trump al geklommen tot 40% in de peilingen, Clinton blijft steken op 41%. Dat komt omdat Clinton vooral de traditionele kiezers aanspreekt, terwijl zowel Sanders als Trump net als Obama in 2008 ook mensen aantrekken die voorheen niet gingen stemmen.

De reden waarom Sanders de handdoek nog niet in de ring gooit, heeft waarschijnlijk minder te maken met zijn overwinningskansen dan met de bredere betekenis van zijn campagne. Sanders spreekt altijd over de “politieke revolutie” die volgens hem niet mogelijk is tenzij miljoenen mensen actief zijn in het politieke proces. Hij wil het bewustzijn over de bepalende rol van Wall Street en de grootkapitalisten in Washington verhogen en gebruikt zijn campagne vooral om mensen te mobiliseren. Daarin is hij nu al de ontegensprekelijke winnaar van deze verkiezingen. 

De samenleving van onderuit veranderen

Na zijn mooie winst in West Virginia op 17 mei, mikt Sanders nu op de laatste grote primary op 7 juni in Californië, de staat met de meeste inwoners en dus ook de meeste kiesmannen, 548 om precies te zijn. Hij heeft zelfs honderden campagnemedewerkers ontslagen om meer mensen te kunnen aannemen in Californië. Dat en een nieuwe, ambitieuze campagne op de sociale media moet ervoor zorgen dat hij aanwezig blijft in het politieke debat, dat hij zijn thema’s kan blijven opleggen en dat hij de miljoenen werkers en jongeren kan begeesteren. Zij zijn het immers die van onderuit de samenleving kunnen veranderen. 

​#FeelTheBern op ManiFiest

Bernie Sanders is erin geslaagd een grote meerderheid van de Amerikaanse jongeren achter zich te krijgen. Ook een groot deel van de vakbonden voelen “The Bern“. Op ManiFiesta organiseert Solidair een debat rond de campagne en de strategie van Sanders. 

Onze gasten zijn Adolph Reed (verantwoordelijke voor de relaties met de vakbonden in Sanders’ campagne), Bhaskar Sunkara (hoofdredacteur van het linkse Amerikaanse magazine Jacobin) en Barbara Eirenheich (schrijfster en feministische en socialistische militante). 

Meer info op www.manifiesta.be.

Hoe werken de Amerikaanse primaries?

De primaries (voorverkiezingen) in de VS zijn geen rechtstreekse, maar getrapte verkiezingen. Net zoals bij de presidentsverkiezingen zelf, zijn het kiesmannen of “delegates” die de winnaar aanduiden. Om de voorverkiezing van de Democratische partij te winnen, moet een kandidaat 2.383 delegates  achter zich krijgen. Die delegates worden door de kiezers aangeduid in voorverkiezingen per staat. Wie er mag meedoen aan de verkiezing verschilt van staat tot staat. Sommige primaries zijn gesloten, dat wil zeggen dat enkel partijleden mogen stemmen. Andere zijn dan weer open of halfopen voor kiezers zonder partijkaart. Ook de vorm van de verkiezing verschilt: in plaats van de klassieke stemming in het stemhokje, kiezen sommige staten voor een “caucus”, waarbij kiezers openlijk hun voorkeur duidelijk maken door middel van handopsteking.

De delegates zijn onderverdeeld in twee groepen. Veruit de meeste zijn “pledged delegates” die verondersteld worden de uitslag van de voorverkiezingen te respecteren. De kandidaat met de meeste stemmen zal dus ook de meeste pledged delegates achter zich krijgen. In elke staat zijn echter ook een aantal “superdelegates” te verdienen, partijbonzen die reeds op voorhand en los van de stemuitslag hun voorkeur mogen uitspreken voor een kandidaat. Dit zijn de partijkaders en verkozenen in het House of Congress die zo veel invloed kunnen uitoefenen op de verkiezingsuitslag. 

De superdelegates wegen namelijk enorm op de telling. Bernie Sanders won bijvoorbeeld overtuigend de tweede voorverkiezing in New Hampshire, met 60,4%. Van de vierentwintig pledged delegates gingen er vijftien naar Sanders en negen naar Clinton. Maar van de acht superdelegates koos geen enkele voor Sanders en zes voor Clinton, waardoor beide kandidaten vijftien delegates achter zich kregen in New Hampshire. In de dun bevolkte staat Wyoming, met slechts veertien gewone delegates, won Sanders de caucus met 55,7% maar de vier superdelegates kozen alle vier voor Clinton, waardoor zij elf kiesmannen sprokkelde en Sanders maar zeven. Zo komt Clinton aan een grote voorsprong van 2.291 kiesmannen, waarvan 524 superdelegates, tegenover Sanders die 1.528 kiesmannen telt, waarvan slechts 40 superdelegates.

Dit artikel komt uit het maandblad Solidair van juni 2016. Abonnement.