Vrouwenrechten en seksisme van 1912 tot 2015

Op 11 november is het niet enkel Wapenstilstand. Ook vrouwendag wordt gevierd. Marianne, de vrouwenbeweging van de PVDA, ging met 27 jonge vrouwen naar Suffragette kijken. We wilden weten wat de jongere generatie overhoudt aan een film over vrouwenstemrecht en discussiëren over vrouwenrechten en seksisme.

Met Marianne wilden we natuurlijk sowieso naar de film Suffragette gaan kijken, de nieuwe film over de vrouwen die op straat kwamen voor vrouwenstemrecht in Groot-Brittannië en daarbij het geweld niet schuwden. We nodigden een paar jonge vrouwen van PVDA-jongerenbeweging Comac en sympathisanten uit en we luisterden naar hoe het er op het vlak van seksisme en vrouwenrechten voor staat bij de jongste generatie.

Niet geweldig, wisten de dames ons te vertellen. De angst dat er geen strijders meer zijn voor de vrouwenzaak, is soms groot. Het engagement dat onze jonge vrouwen toonden voor de vrouwenzaak, zorgde er echter voor dat ik mij daar tegen het einde van de avond een pak minder zorgen over maakte.

Wat vonden jullie van de film?

Lorah: Ik wil echt in actie schieten. Die vrouwen hebben zoveel opgeofferd, hebben zo hard gestreden en hun gelijk gehaald. Het is hen zowaar gelukt! Dat moeten wij ook doen.

Mara: Het gaf me zin om de straat op te trekken. Ik vind het zo enorm jammer dat zoveel mensen het seksisme als een gewonnen zaak zien. Ze denken dat er niets meer is om voor te vechten. Ik denk dat een film als Suffragette die strijdlust weer kan aanwakkeren.

In de film had de strijd een heel duidelijk doel. Dat vrouwenstemrecht moest er komen. Voor welk doel mogen ze jullie oproepen om meteen de straat op te komen?

Elisa: Er is toch nog steeds enorm veel seksisme in onze maatschappij, op het vlak van gedrag, zoals we daarnet zagen, maar ook op bredere vlakken, zoals onderwijs. Ik studeer geneeskunde en al onze proffen zijn mannen … Daarnaast zie je dat het bijna altijd vrouwen zijn die in onzekere jobs terecht komen en die dus de eersten zijn die getroffen worden bij besparingsmaatregelen.

Sabrina: Het is toch 2015 en we wonen toch in Europa? Toch zie ik dat mannen en vrouwen nog steeds niet hetzelfde verdienen. Bovendien zie ik ook geen concrete initiatieven om vrouwen meer rechten te geven.

Elisa: Een voorbeeld van een concrete strijd die we nu zeker moeten voeren is het recht op gratis voorbehoedsmiddelen voor jongeren. Voor een vrouw is dat enorm belangrijk. Zwanger worden op je zestiende maakt alles zo ingewikkeld. Gewoon gaan studeren, vergt al een hele constuctie van hulp.

Sabrina: Ik ben blij dat je dat voorbeeld geeft, want we zijn de rechten waarvoor we gevochten hebben, langzaam aan het verliezen. Zoals in Spanje, waar de premier het recht op abortus wil verstrengen. Je ziet het, zelfs al maken we vooruitgang, onze rechten zijn nooit helemaal verworven. We zullen er altijd voor moeten strijden.

Line: Ik zou zeggen de loonkloof en het feit dat vrouwen vaak halftijds gaan werken, doordat ze voor kinderen moeten zorgen of omdat hen niets anders dan zo’n contract wordt aangeboden. Daardoor zijn ze kwetsbaarder. In dat opzicht zou de dertigurenwerkweek een heel goede zaak zijn.

Lorah: Misbruik tegenover vrouwen, seksisme op straat. Verkrachtingen, daar moet iets aan gedaan worden, want daar zit echt een machtsstructuur in.

Ook in de film zagen we hemeltergende passages van seksueel misbruik, waar niet tegen werd opgetreden. Die machtsstructuren zijn nog niet veel veranderd. We zaten bijvoorbeeld nog maar net neer op het terras en werden al lastig gevallen. Hoe verhouden die zaken zich volgens jullie?

Hannah: Het geeft me een gevoel van machteloosheid. Mijn ‘neen’ zou voor iets moeten staan en dat wordt mij afgepakt op dat moment.

Mara: Het is supervervelend en enorm frustrerend, maar ik vind het gevaarlijk dat feminisme vandaag de dag bijna enkel over street harassment gaat. Het is veel meer dan dat. De mannen die dat doen, worden niet op die manier geboren, maar leren dat aan, door de rolpatronen, de reclame en wat ze zien op de tv. Dat toont gewoon allemaal dat het oké is om vrouwen op die manier te behandelen, dat vrouwen minderwaardig zijn. Seksisme gebeurt ook heel vaak op het werk, door je baas of zo, maar daar wordt veel minder aandacht aan besteed en we mogen dat niet over het hoofd zien door te veel op street harassment te focussen, hoe verschrikkelijk het ook is.

Hannah: Seksisme en street harassment zijn uitingen van het feit dat de strijd nog niet gestreden is en dat er op vlak van onderwijs en reclame nog heel wat vooruitgang te boeken valt. Het is niet aan het individu, maar aan het systeem.

Hebben jullie het gevoel dat het langzaam beter wordt? Is seksisme minder aanwezig in de volgende generaties?

Dorien: Bij de generatie van onze ouders, zie je nog wel echt stereotypen. Dat is wel al een beetje verbeterd bij de nieuwe gezinnen, maar nog lang niet voldoende.

Wat ik wel vind, is dat seksisme een onderwerp is dat op het moment echt leeft.

Line: Ik denk dat seksisme zeker zo groot is als vroeger, het is gewoon subtieler. De vrouw in de film had ook niet het gevoel dat er seksisme was, of dat haar onrecht werd aangedaan. De samenleving is nu eenmaal zoals ze is, en ze had het gewoon niet gezien. Ik denk dat dat bij ons ook vaak voorkomt, dat we denken dat er geen seksisme is, of geen problemen zijn, tot we plots geconfronteerd worden met het feit dat bijvoorbeeld vrouwen als lustobjecten worden gezien, of het feit dat vrouwen minder verdienen dan mannen.
Mensen denken vaak dat we er sinds de jaren 70 heel wat op vooruit gegaan zijn, maar als je naar een reclame van lego kijkt uit die tijd, zie je alle kindjes, jongens en meisjes, samen spelen. Vandaag is speelgoed voor jongens en meisjes vaak erg genderbevestigend. Op dat vlak zijn we er echt op achteruit gegaan.

Dit artikel komt uit het maandblad Solidair van december 2015. Abonnement.