Voorrang geven aan gezondheid, niet aan de winst. Het recept van Lodi (Italië) om het coronavirus in te dammen
17 maart 2020
Door snel krachtige maatregelen te nemen, kan de coronavirus-pandemie worden gestopt. Dat blijkt uit een vergelijking tussen twee Italiaanse provincies. De ene nam snel lockdown-maatregelen (afzondering), de andere wachtte meer dan twee weken. Het resultaat? In Lodi is de verspreiding van het virus vertraagd, in Bergamo is ze snel toegenomen. Daar kan de Belgische regering uit leren.
De Noord-Italiaanse regio Lombardije is het hardst door het coronavirus getroffen. Vorige zondag stierven daar op één dag 252 mensen, tegen 368 in de rest van het land. Onderzoekers hebben echter grote verschillen vastgesteld binnen de regio zelf. Terwijl het coronavirus zich in de provincie Bergamo razendsnel verspreidt, lijkt de verspreidingssnelheid in de naburige provincie Lodi te zijn afgenomen. Vanwaar dat verschil?
Twee radicaal verschillende benaderingen
Onderzoekers uit het vakgebied demografie van de Universiteit van Oxford hebben de maatregelen van de Italiaanse regering onder de loep genomen.1 Ze wijzen in de eerste plaats op het belang van specifieke maatregelen voor risicogroepen zoals ouderen. Daarnaast bekijken ze het verschil tussen Lodi en Bergamo. In Lodi werd op 21 februari het eerste geval van coronavirus vastgesteld. Op 23 februari vaardigde de Italiaanse regering een decreet uit dat de mensen onder meer verbood hun gemeente te verlaten. Dat betrof toen de tien gemeenten van de provincie Lodi.
In de provincie Bergamo begon het aantal gevallen van coronavirus vanaf 24 februari toe te nemen. Maar er werden geen gelijkaardige beperkingen opgelegd. Hoewel scholen, universiteiten en alle culturele evenementen in de hele regio Lombardije gesloten of afgeschaft waren, werd de lockdown zoals die in Lodi gold pas op 8 maart (twee weken later) naar heel Lombardije, inclusief Bergamo, uitgebreid. Het ziekenhuissysteem in Lombardije stond op dat ogenblik
op het punt om ineen te storten. Twee dagen later zou de regering dezelfde maatregelen voor heel Italië afkondigen.
De zwaarst getroffen gemeente in de regio is waarschijnlijk Alzano Lombardo (in de provincie Bergamo). Daar hoor je vandaag de hele dag door alleen nog de sirenes van ziekenwagens. Journaliste Francesca Borri interviewde er een plaatselijke arts: "De cijfers die worden vrijgegeven over het aantal patiënten, zijn intussen het resultaat van nattevingerwerk. Veel mensen hebben koorts, maar ze zitten allemaal thuis. Ze worden dus niet in de statistieken opgenomen." Alzano Lombardo en zijn 14.000 inwoners hebben zelfs de "luxe" niet meer om begrafenissen te organiseren.
De winst veiligstellen of de gezondheid van de werknemers beschermen?
Waarom heeft de overheid in deze provincie zo lang geaarzeld om in te grijpen? Op Twitter heeft professor Francesco Strazzari het over de "vrees om de productieactiviteit te onderbreken". Met andere woorden: de overheid zou de economische belangen van het bedrijfsleven boven de gezondheid van de bevolking hebben gesteld. Hier zou de werkgeverslobby, Confindustria (de Italiaanse tegenhanger van het VBO, het Verbond van Belgische Ondernemingen) een belangrijke rol in hebben gespeeld. Confindustria wilde geen al te strenge maatregelen. Bergamo is een belangrijke provincie met meer dan een miljoen inwoners en veel industrie. De lobby heeft dus voorrang gegeven aan de economische belangen van de werkgevers en ze heeft hierbij de traditionele politieke partijen onder druk gezet, ook al was de toestand nog nooit zo dramatisch.
Zelfs op 6 maart nog wees de bedrijfslobby er op dat als Alzano Lombardo en de gemeente Nembro binnen de "rode zone" zouden vallen, 376 lokale bedrijven zou daardoor getroffen zouden worden, bedrijven met een omzet van 680 miljoen euro per jaar.2 Met andere woorden, de economische belangen moesten eerst komen, de mensenlevens kwamen op de tweede plaats.
Dat heeft tot spontane stakingen in diverse fabrieken geleid. Nu beginnen fabrieken zelf hun deuren tijdelijk te sluiten, om de werknemers te beschermen. Het patronaat heeft zich er met tegenzin moeten bij neerleggen. Giuseppe Pasini, de voorzitter van een lokale afdeling van Confindustria, moest toegeven dat "op dit ogenblik de dramatische gezondheidssituatie de overhand heeft".
De Belgische overheid moet hieruit lessen trekken en nu meteen alle niet-essentiële diensten en productie stopzetten.
Voor de mensen en de volksgezondheid is dit doorslaggevend, aldus de onderzoekers van de Universiteit van Oxford. Sinds 13 maart heeft Bergamo Lodi grotendeels ingehaald op het gebied van nieuwe besmettingen. Terwijl de in Lodi getroffen maatregelen de verspreiding van het virus lijken te hebben vertraagd en de pandemie mogelijk hebben gespreid in de tijd. Die spreiding is uiterst belangrijk: ze voorkomt dat te veel mensen tegelijk in de ziekenhuizen terechtkomen. Die kunnen zo de toestroom van patiënten beter aan en meer levens redden. Zeker omdat het ziekenhuissysteem in deze rijke Italiaanse regio nog steeds dreigt te bezwijken onder de dagelijkse toestroom van steeds meer zieken.
In België mogen we het niet zo ver laten komen. Het Italiaanse voorbeeld toont het belang aan van krachtige maatregelen, waarbij voorrang wordt gegeven aan de gezondheid boven economische belangen. De Belgische overheid moet hier lessen uit trekken en alle niet-essentiële diensten en productie nu meteen stopzetten.
1. https://osf.io/fd4rh/?view_only=c2f00dfe3677493faa421fc2ea38e295
Reageren op dit artikel? Mail naar redactie@solidair.org.
