Huishoudhulpen: “Moeten kiezen tussen onze gezondheid beschermen en de rekeningen betalen, dat moet stoppen”

In volle pandemie hollen veel huishoudhulpen nog steeds van de ene job naar de andere. Daarbij zetten ze hun gezondheid en die van hun dierbaren op het spel. Het is dat of een deel van hun inkomen verliezen. Voor Laeticia en Erika, twee jonge huishoudhulpen moet de sector stilgelegd worden, met loonbehoud. “We verdienen respect, en niet alleen tijdens de pandemie.” 

Hoe verloopt de tweede golf voor jullie op het werk? 

Laetitia. De situatie is kritiek. Erger dan in de eerste lockdown. Tijdens de eerste golf waren we al bang voor onszelf, voor onze klanten en voor ons gezin, maar toen waren er in onze eigen omgeving nog niet zoveel mensen getroffen als nu.

Als klanten nu afbellen, dan is dat niet meer alleen uit angst voor het virus, maar ook en vooral, omdat ze zelf rechtstreeks getroffen zijn. Hetzij omdat ze in quarantaine zitten, hetzij omdat ze wachten op het resultaat van hun test, hetzij omdat ze al positief zijn. Als ik met collega's praat, dan zeggen ze allemaal: “Ze spelen met onze gezondheid en met de gezondheid van onze klanten en van ons gezin.”

Maar jullie hebben geen keuze...

Laetitia. Inderdaad. We weten dat het gevaarlijk is, maar we moeten wel voort doen, want de regering sluit onze sector niet. Ze vertrouwt op de goodwill van de bazen. Zij moeten beslissen of ze ons werk al dan niet opschorten.

Het ergste is dat als onze baas redelijk is, en ons voor ieders veiligheid niet meer laat werken, onze portemonnee daaronder lijdt.

Hoezo?

Laetitia. We hebben het in normale tijden al vreselijk moeilijk om fatsoenlijk rond te komen, omdat ons basisloon al erg laag is. Beeld je dan eens dat het betekent om het met nog eens 30% minder te moeten doen (wie economische werkloos is, valt terug op 70% van z’n loon, n.v.d.r.). We moeten dan kiezen tussen eten kopen voor ons gezin of de rekeningen betalen, want allebei lukt niet.

De regering geeft toch subsidies aan dienstenchequebedrijven? Kunnen ze daarmee de lonen niet 100% garanderen?

Laetitia. Het probleem is dat de regering de bedrijven niet verplicht om die subsidies daarvoor te gebruiken. Sommige bedrijven steken ze dan ook gewoon op zak.

Ik heb huishoudhulpen gezien die opgelucht waren toen hun baas het werk opschortte. Maar ze stonden snel weer met beide voeten op de grond toen ze begrepen dat hun baas de subsidies niet zou gebruiken om hen te betalen, maar om hen in economische werkloosheid te parkeren. Dan brak er wel paniek uit.

Huishoudhulpen zijn meestal vrouwen. Maakt dat een verschil?

Erika. Ja. Velen van ons hebben kinderen. Heel wat huishoudhulpen zijn alleenstaande moeders. Het is een helse organisatie om alles geregeld te krijgen met de sluiting van de scholen, de sluiting van de naschoolse opvang, de verlengde schoolvakantie. Probeer in volle pandemie maar eens opvang te vinden voor je kinderen. Dat is een ware lijdensweg.

Kunnen de grootouders niet helpen?

Erika. Dat kan een oplossing zijn, maar dan moeten ze wel nog fysiek en mentaal in orde zijn. En als dat het geval is, is het dan niet onze taak om hén te beschermen?

Hoe kunnen we er zeker van zijn dat zij geen risico lopen, als de kinderen zelf nauw contact met ons hebben gehad? Wij, die van gezin naar gezin trekken, vaak met het openbaar vervoer, die elke dag over de vloer komen bij thuiswerkende gezinnen waar de kinderen uiteraard geen masker dragen ...

De situatie is ernstig. Er zijn zelfs klanten die niet melden dat ze positief getest zijn. Het risico bestaat dan dat ze hun huishoudhulp besmetten, die op haar beurt weer haar gezinnen of andere klanten besmet.

Een domino-effect ...

Erika. Zo is dat. We mogen van de regering maar één persoon per week zien. Je moet dus kiezen tussen je vader of je moeder bezoeken. Maar als huishoudhulp kun je daarnaast tien verschillende woningen binnen stappen, waar de bewoners aanwezig zijn. Dat is absurd.

Bovendien is het voor ouderen niet eenvoudig om zich aan de regels te houden. Als dezelfde ochtend ook nog de thuisverpleegkundige, de kinesist en de maaltijdbezorger over de vloer komen, dan weet je dat het voor hen lastig wordt om alle maatregelen in acht te nemen.

In die omstandigheden kun je besmet zijn met het virus zonder dat je het weet. En dat allemaal omdat we moeten blijven werken...

Het is dat, of het risico lopen in de financiële problemen te komen...

Erika. Klopt. De druk is enorm. We moeten kiezen tussen onze gezondheid en onze portemonnee.

En dat is nog niet alles. Hoe vaak gebeurt het niet dat onze bazen ons oproepen op een vrije dag? Dan moeten we inspringen in huizen die we niet kennen, en waar de veiligheidsvoorschriften niet altijd worden opgevolgd.

Over het algemeen worden de hygiëneregels in ons werk niet gerespecteerd. En er wordt niets gedaan om bedrijven die in de fout gaan, te controleren en te bestraffen.

Waarom schorten dienstenchequebedrijven hun diensten niet zelf op?

Erika. Ze willen geen werkuren verliezen... Ook al krijgen ze subsidies. Het is gewoon een kans om nog meer winst te maken.

De bedrijven chanteren de huishoudhulpen op een schandalige manier. Om hen vervangingen te laten doen, herinneren ze hen eraan dat ze zich niet kunnen veroorloven uren te verliezen, tenzij ze die in hun jaarlijks verlof opnemen.

Huishoudhulpen hebben dan geen andere keuze dan akkoord te gaan, met gevaar voor hun gezondheid. Het is dat of een deel van hun inkomen verliezen.

Vinden jullie dat de hele sector tijdelijk gesloten moet worden?

Laetitia. Zelf heb ik het geluk dat ik werk voor een dienstenchequebedrijf met een sociaal oogmerk. Ons bedrijf heeft beslist om tijdelijk te sluiten, met behoud van loon. Dat is de beste manier om het virus te bestrijden. Dat zou moeten gebeuren voor de hele sector.

Waarom zou ik het “geluk” hebben om te stoppen met loonbehoud en mijn collega niet? Alleen maar omdat mijn baas meer begrip heeft dan de hare?

De sector moet dringend worden gesloten en bedrijven moeten verplicht worden om subsidies te gebruiken om de lonen te garanderen. Op die manier is de sluiting geen straf, maar de enige juiste manier om het virus te bestrijden. De veiligheid van de werknemers moet voorop staan, en ze mogen niet voor die onmogelijke keuze gesteld worden: eten of de rekeningen betalen. Daarom moet het loonbehoud van alle huishoudhulpen worden gegarandeerd aan 100%.

Erika. De regering moet een radicale beslissing nemen voor de sector. Je kunt familiebezoeken niet beperken tot één persoon per week en tegelijk de huishoudhulpen in tientallen huizen laten komen en gaan. Dat slaat nergens op. De lockdown en de sociale bubbel gelden voor iedereen, zonder uitzondering.

Erg lage lonen, moeilijke omstandigheden ... Niet alleen in coronatijden is het werk van de huishoudhulpen moeilijk.

Erika. Wij bieden de bevolking een belangrijke dienst. In de ogen van onze klanten zijn wij noodzakelijk in deze tijden van pandemie. Voor veel van onze klanten is het een speciaal moment als wij langskomen. Het is een moment waarop ze eens met iemand kunnen praten, of iemand in vertrouwen nemen. Soms hebben ze zelfs niemand anders.

Zelfs als de activiteiten worden opgeschort, houden we contact. Voor die mensen is onze aanwezigheid, onze stem, vaak belangrijker dan het schoonmaakwerk dat we doen. Maar zijn we de rest van het jaar niet even belangrijk?

Daarom verdienen we respect, en niet alleen in coronatijden. Meer dan een jaar hebben we gevochten voor een loonsverhoging van 1,1%. Na een hardnekkige strijd, samen met de vakbonden, kregen we 0,8%. Dat is een eerste overwinning, maar zouden we niet fatsoenlijk betaald moeten worden. Vooral omdat ons werk als absoluut essentieel voor de samenleving wordt beschouwd?