Homans-beleid in tijden van wooncrisis: wel verhoging huurwaarborg maar geen beperking huurprijzen

>Het Vlaams Parlement keurde op 14 juli het idee goed, dat minister Homans in april dit jaar lanceerde: de huurwaarborg gaat van twee naar drie maanden huur. Er moet nog een huurlening komen waar huurders met financiële problemen die waarborg kunnen lenen, maar daarover is nog geen enkel nieuws. Voor wie? Op welke manier? Aan het Homans-tempo zal dit wellicht nog enkele jaren duren.  En intussen geraken alsmaar meer huurders in de problemen. Het nieuwe decreet zet geen enkele beperking op de soms schandelijk hoge huurprijzen.

Cijfers spreken luider dan woorden

“Hoe durven ze?”, schreef ik op onze PVDA-facebookpagina als reactie op deze beslissing van Homans om de huurwaarborg te verhogen. Het Grote Woononderzoek van 2015 toonde aan dat meer dan de helft van de huurders meer dan een derde van hun inkomen aan huisvesting besteden. Zo geraken ook mensen met een job op de rand van de armoede. Als ik even zoek op Hebbes en Immoweb vind ik, naast redelijke, ook veel extreem hoge huurprijzen van bijvoorbeeld 700 euro voor een appartement. Als je dan weet dat een gemiddeld werknemersloon 1.600 euro bedraagt … Of hoe kan een alleenstaande moeder ooit een huur van 700  euro plus de stijgende energie-uitgaven bekostigen? En nu moet je dus, nog voor je begint te huren al 3 x 700 euro of 2.100 euro huurwaarborg ophoesten. Boven op de eerste maand huur, de kosten van de verhuis, een likje verf…. Met zo’n beleid treft Homans heus niet alleen mensen die vandaag al in armoede leven.

Begin juli bevestigde een ING-studie nog eens dat de armoede groeit, zeker in de steden. Laat het nu net in de steden zijn dat meer en meer mensen huren. Net in de steden worden ook de wachtlijsten van de sociale huisvesting steeds langer. Voor hun plezier gaan mensen echt niet op zo’n wachtlijst staan, het duidt op een grote nood aan betaalbare woningen.

Huurmarkt te duur, aantal sociale woningen te klein

Waarop baseert Homans haar beleid? In elk geval niet op deze of andere studies die altijd opnieuw de wooncrisis kernachtig samenvatten met: “De huurmarkt is te duur is en het aanbod sociale woningen is te klein”. De nagel op de kop.

In 2007 werd de huurwaarborg net verlaagd van drie naar twee maanden. Omdat te veel huurders problemen hadden om de huurwaarborg te betalen. Iemand een studie gezien die aantoont dat dit probleem niet meer bestaat? Iemand een studie gezien die zegt dat deze maatregel de verhuurders voor grote problemen plaatste? Ik alvast niet en ik durf erg te betwijfelen of de Vlaamse Regering zulke studies wel had voor ze de huurwaarborg opnieuw naar drie maanden bracht.

Vergeten we de verhuurders?

Lastige huurders bestaan natuurlijk. En dan kan een maand extra huurwaarborg soms een verschil maken. Maar zodra de problemen nog maar een beetje uit de hand lopen, heeft de verhuurder niet veel aan die verhoogde huurwaarborg. Geloof me vrij, in mijn werk zie ik soms grote bedragen nadat een huurder met de noorderzon is verdwenen en het pand in een belabberde staat heeft achtergelaten. Dat is niet om te lachen. Maar moet je daarom alle huurders met een zwaardere waarborg opzadelen?  En voorts en zeker niet onbelangrijk: wat beter helpt, is preventief werken. Er bestaan bijzonder interessante en efficiënte projecten van woonbegeleiding. Ook op de private huurmarkt. Maar wat doet Homans? Die vooral niet uitbreiden of financieren of verankeren. En wat doet haar partijgenoot schepen Duchateau in Antwerpen? Die projecten afschaffen. Ook de verhuurders zijn nochtans meer gebaat bij een vroege aanpak -  als het nog niet helemaal om zeep is - dan achteraf een maand extra waarborg te krijgen voor hun beschadigd appartement.

Een belabberde studio verhuren voor 600 euro, het kan nog altijd

Het pas goedgekeurde huurdecreet kiest er ook voor om de huurprijzen vrij te laten bepalen. Vrij voor de verhuurders uiteraard. Geen paritaire huurcommissies waarvan nochtans ooit sprake was, geen huurprijsbepaling op basis van kwaliteit, grootte, ligging ... Zeker ook geen controle op de kwaliteit van wat verhuurd wordt. Volgens het Grote Woononderzoek voldoet 47% van de woningen op de private huurmarkt niet aan de hedendaagse kwaliteitsnormen. In Antwerpen zijn er tal van studio’s te huur voor 600 euro, waar weinig of niets in orde is. Dat kan gewoon en daar verandert Homans absoluut niks aan. Waarom verhuurders niet helpen met renteloze leningen voor renovaties als zij dit zelf niet kunnen bekostigen?

Voor studentenkoten zijn er blijkbaar strengere bepalingen voor bijvoorbeeld brandveiligheid. Voor een privéhuurwoning is er gewoon niets. Er kan alleen een controle achteraf uitgevoerd worden. Waarom geen conformiteitsattest vooraf verplichten? Waarom geen strengere controle op de brandveiligheid? Zijn we de ramp van Grenfell Tower in Londen al vergeten? Zoals we in het begin al schreven: het is hoog tijd voor een radicaal ander woonbeleid. Geen gerommel in de marge met halve maatregelen waar de huurders alleen maar slechter van worden en waar ook de verhuurders niet beter van worden!

Echte oplossingen bestaan

Bouw meer sociale woningen, zoek naar echte oplossingen op de private huurmarkt, voer een raster van objectieve huurprijzen in, pak de leegstand aan, stel een huurwaarborggarantiefonds in zoals onder andere het Netwerk van Verenigingen al jaren vraagt, laat praktijktesten uitvoeren.

Nadine Peeters is lid van de werkgroep Wonen van de PVDA.