Duitsland: rechts en extreemrechts plegen putsch tegen Die Linke in Thüringen

Toen het akkoord tussen liberalen, christendemocraten en extreemrechts bekend werd, kwamen onmiddellijk duizenden mensen protesteren voor het parlement van de Duitse deelstaat Thüringen. (Foto Imago)

Duitsland

7 februari 2020

Thema's

Fascisme

Bruno Odent

Het cordon sanitaire tegen de extreemrechtse neonationalisten van AfD is doorbroken in de Duitse deelstaat Thüringen. De liberaal Thomas Kemmerich wist de linkse minister-president af te zetten met de steun van de christendemocratische CDU en de AfD. Even later werd hij zelf gedwongen af te treden.

Woensdagavond ontplofte er een bom in de Duitse politiek. Een zekere Thomas Kemmerich, lokaal leider van de liberale FDP, werd in Thüringen tot minister-president verkozen met de gecombineerde stemmen van de CDU (rechts) en AfD (extreemrechts) tegen de uittredende minister-president Bodo Ramelow van de linkse partij Die Linke. Voor het eerst in de politieke geschiedenis van het land sinds de Tweede Wereldoorlog werd het hoofd van een regionaal bestuurslid gekozen bij de gratie van de neonationalisten. Een vieze geur uit de Weimarrepubliek verspreidde zich meteen over de Bondsrepubliek.

Bodo Ramelow en Die Linke waren de grote winnaars van de regionale verkiezingen in oktober, met zo'n 31% van de stemmen (een stijging met 2,8 procentpunt). De AfD kwam echter op de tweede plaats (23,4%). De uittredende linkse coalitie had geen meerderheid meer door de lage scores van de coalitiepartners van Die Linke (slechts 8,2% voor de SPD en 5,2% voor de Groenen). Aan de rechterzijde konden de CDU (21,75%) en de FDP van Kemmerich, (met slechts vijf procent stemmen met de hakken over de sloot in het Parlement geraakt) alleen op een meerderheid hopen met de stilzwijgende of expliciete steun van 22 AfD-parlementsleden. Hoewel de verleiding om een bondgenootschap met extreemrechts aan te gaan in sommige kringen al lang openlijk werd geuit, was de vorming van een echte coalitie voor de nationale leiding van zowel de CDU als de FDP altijd taboe geweest.

Vervroegde verkiezingen

Deze situatie had Bodo Ramelow de mogelijkheid gegeven om de deelstaat sinds de herfst met een minderheidscoalitie te blijven besturen. Deze stand van zaken had woensdag officieel moeten worden uitgebreid met zijn herverkiezing als minister-president. Dat was zonder te rekenen op het doorbreken van het gehavende cordon sanitaire. Dat is niet meer of minder een dijkbreuk. In Thüringen werkt AfD-leider Björn Höcke hard aan het herstel van het Duitse nationalisme, zelfs in de “Derde Rijk”-versie, wanneer hij bijvoorbeeld de “schande” van de oprichting van een Joods holocaustgedenkteken in het hart van Berlijn aan de kaak stelt. Het personage is zo misselijk dat een Duitse rechtbank, waar hij roekeloos had gepleit voor laster, vond dat hij in het openbaar kon worden omschreven als “fascist”.

Parodiërend met de liberalen, partners van Emmanuel Macron in het Europees Parlement, verspreidde Die Linke op donderdag een geelgekleurde visual op de sociale media met veel echo's van de slogan van de partij: “Liever regeren met de fascisten dan helemaal niet regeren”, maar het vermogen van de nieuwe minister-president om Thüringen effectief te regeren kwam al snel tot stilstand. Aanbiedingen aan de Groenen en de SPD om zich aan te sluiten bij een zeer grote regeringscoalitie met de twee rechtse formaties mochten niet baten. Gezien de verontwaardiging en de vele betogingen als gevolg van de omstandigheden waaronder de liberale leider aan de macht kwam. De enige uitweg ligt in het “zo snel mogelijk” organiseren van nieuwe verkiezingen, betoogde Die Linke covoorzitter Bernd Riexinger, die zich op dit punt aansloot bij Angela Merkel. Onder druk kondigde Kemmerich donderdagmiddag aan dat hij de handdoek in de ring gooide en zo de weg vrijmaakte voor vervroegde verkiezingen.

De zaak belooft het politieke spectrum nog lang wakker te schudden. De grote coalitie komt er geschokt uit. De nieuwe leiding van de SPD spreekt van “opgezet spel” en vraagt om uitleg. In de FDP heeft het aanvankelijke zielige bochtenwerk van partijleider Christian Lindner de onrust aangewakkerd. Hij zei dat hij een alliantie met de AfD verwierp, maar voelde zich machteloos tegenover “degenen die in een geheime stemming op onze kandidaat stemmen”.

Binnen de CDU wordt de voorzitster, Annegret Kramp-Karrenbauer, die in de race voor de opvolging van Merkel meer en meer wordt betwist, ervan beschuldigd “de controle te hebben verloren”. Het touwtrekken met nationalistische stromingen dreigt te verdubbelen. En terwijl bondskanselier Merkel donderdag benadrukte dat het rechts-exteemrechts-manoeuvre “onvergeeflijk” was, aarzelden de leidende leden van de CDU-fractie in de Bondsdag niet om zichzelf luidkeels te feliciteren met een “overwinning van de rede” en conservatieve waarden.

(Artikel overgenomen van L'Humanité)

Een verbond van de elite

Door Arnold Schölzel (Junge Welt)

Het Duitse establishment heeft allang besloten om naast de racistische, de openlijk fascistische kaart te spelen. Kijk naar de bijna ononderbroken xenofobe campagnes van de afgelopen veertig jaar - te beginnen met de moord op twee Vietnamezen door neonaziterroristen in Hamburg in 1980. Nieuw is dat de AfD, die in tegenstelling tot toenmalige profiteurs als de “Republikeinen” of de DVU (Duitse Volks Unie) zich belachelijk genoeg maar niet zonder succes als “rechts-populistisch” voordoet, met afgevaardigden in alle zestien deelstaatparlementen en in de Bondsdag, voldoende organisatiekracht en financiële middelen heeft om zich voor lange tijd te kunnen vestigen.

Alle drie die rechtse partijen waren spin-offs van CDU/CSU en FDP. Het was een kwestie van tijd tot het “midden” klaar zou zijn voor een “politieke alliantie” met de fascistische vleugel van de AfD.

Thomas Kemmerich brengt nu samen wat bij elkaar hoort. Hij rekende erop dat de CDU met de stemmen van de AfD mee zou doen en geen eigen kandidaat naar voor zou schuiven in de derde stemronde. Zo kwam het resultaat vast te staan. Het burgerblok deelt nu het bed met de fascisten. De Duitse exportindustrie sputtert nog tegen, maar dat zal veranderen. Het doel is immers om dat stel stropers en moordenaars presentabel te maken.

Thüringen leverde het model in 1930. De nazipartij NSDAP zat in het parlement met slechts zes afgevaardigden, maar leverde voor het eerst in een deelstaatregering de minister van Binnenlandse Zaken en Openbaar Onderwijs. Deze Wilhelm Frick - later Rijksminister van Binnenlandse Zaken en opgehangen als oorlogsmisdadiger in Neurenberg in 1946 - schreef decreten als “Tegen de negercultuur, voor het behoud van de Duitse folklore” en tegen de “besmetting door de barbaarsheid van vreemde rassen”. Björn Höcke (AfD Thüringen) zit op dezelfde golflengte. Zo riep hij bijvoorbeeld in 2018 in een boek op “zich te verzetten tegen de opkomende afrikanisering, oriëntalisering en islamisering”. Hij voerde de kiescampagne van 2019 door overal een “deportatie-initiatief 2020” aan te kondigen, “uiteraard gebaseerd op de geldende wetgeving”. Wie voor hem stemde, wist dat.

Die Linke reageerde op wat nochtans voorspelbaar was met een hulpeloos bloemen gooien in het parlement. Sinds 2014 heeft ze in de door haar geleide coalitie veel energie gestoken in de strijd tegen het “onrechtvaardige regime” van de voormalige DDR. Het besef van wat de opvolgers van Frick in de deelstaat van het Buchenwald-kamp van plan zijn was niet bijzonder scherp. “Rood-rood-groen” draagt een grote verantwoordelijkheid voor de opkomst van de AfD, ook al is die in hoofdzaak te wijten aan de Hartz IV-partijen. De partij van Höcke vult het beleid van verarming aan met chauvinistische sociale demagogie. Daar kan men ook op federaal niveau best eens bij stilstaan, ongeacht hoe lang Kemmerich regeert.

Reageren op dit artikel? Mail naar redactie@solidair.org.

In Bangladesh, Arbeidsters versus Europese multinationals

In oktober 2023 breekt een staking uit in Bangladesh. De arbeiders willen geen kruimels maar een degelijk minimumloon.

Après la pluie: Leven na de overstromingen

De film begint 1 jaar na de overstromingen van juli 2021 in Wallonië.

Vijf keer goud voor sociale vooruitgang op de Olympische Spelen

De geschiedenis van de Olympische Spelen staat bol van sportieve maar ook sociale overwinningen.

De oorlogstrom van de Navo vs. alternatieven voor vrede

Diplomatie en vrede stonden niet op de agenda van de Navo-top van 9 tot 11 juli in Washington. De top van het westere militaire bondgenootschap werd opnieuw een symfonie van oorlog en militarisering, waarbij de VS de andere lidstaten aanstookten om hun militaire budgetten nog meer op te voeren en de Navo verder uit te breiden.