De "job killers" die bij Proximus aan de touwtjes trekken

PVDA-volksvertegenwoordiger Raoul Hedebouw reageerde onmiddellijk toen het (anti)sociale plan bij Proximus werd aangekondigd: “Dit is werkelijk onaanvaardbaar. Digitalisering moet dienen om het werk lichter te maken, niet om 2000 mensen op straat te zetten.” Als we naar de winstcijfers kijken, kunnen we gerust stellen dat het hier om beursgericht ontslag gaat. We kunnen ons bovendien vragen stellen bij de rol van de overheidsvertegenwoordigers bij Proximus.

Beursgericht ontslag

“Proximus is een goed draaiend bedrijf dat enorme dividenden uitkeert. In 2018 heeft Proximus 487,7 miljoen euro uitgekeerd aan de aandeelhouders”, vertelt Raoul Hedebouw. “Dit is een geval van beursgericht ontslag”, gerelateerd aan de privatisering van het bedrijf.

Het financiële verslag van 2017 van de Raad van Bestuur van Proximus is duidelijk: “Proximus is van plan een stabiel dividend van 1,50 euro per aandeel uit te keren (een tussentijds dividend van 0,50 euro en een gewoon dividend van 1 euro) voor de jaren 2017, 2018 en 2019, op voorwaarde dat de financiële prestaties in lijn zijn met het strategisch plan.”

“Er wordt in de tewerkstelling gesneden om de uitbetaling van die dividenden veilig te stellen”, vult Raoul Hedebouw aan. “Dat bewijst dat dit ultra-concurrentieel systeem rot is tot op het bot. De dienstverlening en de kwaliteit van het werk worden naar beneden toe bijgesteld. Digitalisering betekent steeds minder mensen aan de andere kant van de lijn. Er was ons beloofd dat de liberalisering de dienstverlening zou verbeteren maar we raken het spoor bijster in labyrinten waar we 1, 2, 3 enz. moeten drukken. We kunnen enkel hopen dat we uiteindelijk toch iemand aan de lijn kunnen krijgen, hoewel we niet weten in welk land we zullen terechtkomen. Wie heeft daar uiteindelijk voordeel bij? De staat, maar vooral de 47% private aandeelhouders.”

“Er wordt in de tewerkstelling gesneden om de uitbetaling van de dividenden veilig te stellen”

Tussen 1996, het jaar van de privatisering, en 2004, het jaar van de beursgang, hebben aandeelhouders 4,25 miljard euro aan dividenden en meerwaarde vergaard. Die privatisering was in de jaren 1990 een van de meest emblematische dossiers van de Europese Commissie, bewerkstelligd door de Europese Rondetafel van Industriëlen (de belangrijkste lobby van de grootste Europese bedrijven die het beleid van de Europese Unie wil sturen). Opmerkelijk: dat dossier bevat ook de tussenkomst van Europees commissaris Étienne Davignon, die later bestuurder zou worden van Sofina, de holding van de familie Boël, een van de privéaandeelhouders die profiteren van de dividenden en de meerwaarde die Proximus heeft gerealiseerd.

De privatisering van Belgacom: Renault Vilvoorde maal drie

In België was het minister Di Rupo die het bedrijf (gedeeltelijk) privatiseerde door het befaamde eufemisme “strategische consolidatie” uit zijn mouw te schudden. “Een historische vergissing van de PS. Dat was geen links beleid”, reageert Raoul Hedebouw. Vandaag is Proximus een semi-overheidsbedrijf dat zich gedraagt als elke andere private onderneming.

Het rechtstreekse gevolg van die “strategische consolidatie” was een scherpe daling van de tewerkstelling in het bedrijf. In 21 jaar tijd heeft Proximus 12.421 jobs geschrapt. “De privatisering van Belgacom, dat is Renault Vilvoorde maal drie”, sneert Raoul Hedebouw. In 1996 telde het bedrijf nog 25.600 werknemers. In 2004 waren dat er 18.500 en dat is geleidelijk blijven dalen, tot de 13.179 van vandaag.

Welke rol hebben de overheidsvertegenwoordigers in het bestuur gespeeld?

De PVDA heeft geëist dat de bestuurders van Proximus, die verondersteld worden de Belgische staat te vertegenwoordigen, gehoord worden. Want de staat blijft inderdaad hoofdaandeelhouder van Proximus. In die hoedanigheid heeft de overheid politieke klankborden in de raad van bestuur.

Hebben de bestuurders, die “door de staat zijn aangeduid”, ingestemd met dat ontslagplan?

De vertegenwoordigers van de Belgische staat in de Raad van Bestuur zijn voor CD&V Stefaan De Clerck en Isabelle Santens, voor Open Vld Karel De Gucht, voor de PS Martine Durez en voor MR Laurent Levaux. Hebben die bestuurders, die “door de staat zijn aangeduid”, ingestemd met dat ontslagplan? En de traditionele partijen? Voor Raoul Hedebouw is het onmogelijk dat zij niet op de hoogte waren van de inhoud van dit plan.

De incestueuze verhouding tussen privé en overheid

“Er bestaat een incestueuze verhouding tussen de politieke en de economische wereld”, zegt Raoul Hedebouw. De baas van Proximus, Dominique Leroy, zetelt in de raad van bestuur van Delhaize, maar ook in die van Saint-Gobain, dat in Frankrijk koploper is op het vlak van sociale afbraak. Ze is ook al 9 jaar bestuurder bij Lotus Bakeries, een bedrijf in handen van het nummer 27 van de rijkste Belgen. “Dominique Leroy eiste een beter loon, want ze was niet tevreden met het huidige: ze verdient 937.000 euro per jaar... Deze mensen leven op een andere planeet”, voegt de woordvoerder van de PVDA eraan toe.

Uit onderzoek van Geoffrey Gueuens, professor aan de universiteit van Luik, blijkt dat de politieke overheidsvertegenwoordigers bij Proximus ook bij andere multinationals een zitje hebben. De voorzitter van de Raad van Bestuur van Proximus, Stefaan De Clerck, is de voormalige minister van Justitie en voorzitter van CD&V, maar ook lid van de raad van bestuur van Voka (de Vlaamse werkgeversorganisatie die bekendstaat om haar ultra-liberale visie). Voormalig minister van Buitenlandse Zaken en Europees commissaris Karel De Gucht (Open Vld) maakt vandaag ook deel uit van de raad van bestuur van ArcelorMittal. Martine Durez is vroegere kabinetschef van Elio Di Rupo – toen die minister van Communicatie en Openbare Bedrijven was, kreeg zij de opdracht om Belgacom te privatiseren -, en is ook voorzitter van Bpost geweest. Laurent Levaux van MR is onder meer voorzitter van Aviapartner, het bedrijf dat op de nationale luchthaven de bagage afhandelt en waar afgelopen herfst een groot sociaal conflict uitbrak omwille van de slechte werkomstandigheden van het personeel.

De bestuurders van Proximus hebben allemaal mandaten in multinationals die erom bekendstaan “job killers” te zijn

“Het is een echt onderonsje”, reageert Raoul Hedebouw. Die bestuurders van Proximus hebben allemaal mandaten in multinationals die erom bekendstaan “job killers” te zijn, of in elk geval bedrijven die erom bekendstaan dat mensen er uitgebuit worden en de werkomstandigheden er steeds verder achteruitgaan (AviaPartner, Ahold Delhaize, ArcelorMittal…).

De PVDA vindt dat er een einde moet komen aan die incestueuze verhouding tussen de politieke en de economische wereld. Daarom wil de PVDA verbieden dat politici binnen de vijf jaar na het beëindigen van hun mandaat toetreden tot de raad van bestuur van een bank of een multinational.

Werkgelegenheid moet primeren op winst

Dit dossier is ook tekenend voor het werkgelegenheidsbeleid van deze regering. “De regering heeft het steeds over ‘jobs, jobs, jobs’, maar ze is wel zelf bezig met goede jobs om zeep te helpen en ze te vervangen door onzekere en flexibele banen”, schampert Raoul Hedebouw.

Nieuwe technologieën moeten aangewend worden om het werk te verlichten en de arbeidsduur te verkorten

“Het is toch niet normaal dat nieuwe technologieën gebruikt worden om mensen aan de deur te zetten. Ze moeten net aangewend worden om het werk lichter te maken en de arbeidsduur te verkorten: dat is zinvol. Nu worden de werknemers als citroenen uitgeperst. Mijn mailbox loopt over: ik krijg getuigenissen binnen van werknemers van Proximus die ten einde raad zijn, omdat ze niet weten hoe ze ooit het werk rond kunnen krijgen met 2000 mensen minder. Ze zijn al superflexibel door alle druk die gelegd wordt door het doorgedreven systeem van onderaanneming.”

“Werkgelegenheid moet primeren op winst, zeker in een bedrijf als Proximus waar overheidsinstanties bij betrokken zijn,” vertelt Raoul Hedebouw nog. Daarom wil de PVDA graag weten welk standpunt de vertegenwoordigers van de overheidsaandeelhouder binnen dit bedrijf innemen.

Voor de PVDA is dit een zoveelste aflevering van de soap die het falende beleid van de laatste regeringen aantoont. “Dit soort toestanden is een gevolg van de toenemende privatisering van overheidsbedrijven om die dan als privébedrijven te besturen”, vertelt Raoul Hedebouw. “Het beleid van ‘jobs, jobs, jobs’ laat zien waar het nu werkelijk om draait: cadeaus geven aan de grote aandeelhouders zonder dat daar duurzame jobs voor in de plaats komen.”