Amerikaanse automobielvakbond bereikt historische akkoorden met de grote drie autobouwers

Na zes weken staken is de Amerikaanse automobielvakbond UAW tot een akkoord gekomen met de drie grote Amerikaanse autobouwers (“The Big Three”). Het gaat over hogere lonen, betere arbeidsomstandigheden en zelfs de heropening van een fabriek. Een ongeziene overwinning...

In 1936 hield de United Auto Workers (UAW) een historische bezetting van de General Motors-fabriek in Flint, Michigan, met een zitstaking die 44 dagen duurde. Ze behaalden een overwinning door het bedrijf te dwingen tot onderhandelen. Op zaterdag 28 oktober 2023, de vierenveertigste dag van de 'stand-up strike' die op 15 september begon, behaalde de UAW opnieuw een krachtig onderhandelingssucces.

De vakbond bereikte eerder een voorlopig akkoord met Stellantis, de fabrikant van auto's onder merknamen als Dodge, Ram, Chrysler en Jeep. En nu is er dus ook een deal, met General Motors, de laatste van de “Big Three” autobouwers (de grote drie) waarmee onderhandeld werd. Met dit derde akkoord is de historische autostaking – die voor het eerst The Big Three tegelijk trof – opgeschort. Ford en GM hebben gezegd dat de staking hen respectievelijk 1,3 miljard dollar en 800 miljoen dollar heeft gekost.

In een video waarin de deal met Stellantis werd aangekondigd, schetsten UAW-voorzitter Shawn Fain en vicevoorzitter Rich Boyer een lange lijst met hoogtepunten.

"We hebben opnieuw bereikt wat weken geleden nog onmogelijk werd geacht," zei Fain.

Vooral bij Stellantis hebben we niet alleen een recordovereenkomst binnengehaald - we hebben de eerste stappen gezet om het tij te keren in de oorlog tegen de werkende klasse in de VS. Bij aanvang van deze onderhandelingen wilde het bedrijf vijfduizend jobs schrappen bij Stellantis. Onze staking veranderde de krachtsverhouding. Niet alleen zijn we die vijfduizend banen niet kwijtgeraakt - we hebben het helemaal omgedraaid. Tegen het einde van deze overeenkomst zal Stellantis vijfduizend banen toevoegen. We zijn echt de Amerikaanse droom aan het redden.

Loonsverhogingen en macht op het werk

Het Stellantis-akkoord, net als de overeenkomsten bij Ford en GM, omvat loonsverhogingen van 25 procent op de basislonen gedurende de looptijd van de vier en een half jaar durende contractperiode en het herstel van een loonsindexering op basis van de kosten van levensonderhoud (COLA - cost-of-living allowances) die tijdens de Grote Recessie werd opgeschort. Ook zal het aantal jaren dat een werknemer nodig heeft om het toptarief te bereiken verminderen van acht naar drie jaar. Volgens de UAW zullen de akkoorden, inclusief de geschatte COLA, het topsalaris bij Stellantis met 33 procent verhogen tot boven de 42 dollar per uur. Het aanvangssalaris zal, samen met de geschatte COLA, met 67 procent stijgen tot meer dan 30 dollar per uur. De laagstbetaalde werknemers bij Stellantis, de uitzendkrachten, zullen een loonstijging van meer dan 165 procent ervaren gedurende de looptijd van het contract. Dit akkoord maakt tevens een einde aan de impopulaire salarisschalen bij Mopar (onderdeel van Stellantis), wat betekent dat sommige werknemers daar na de bekrachtiging van het akkoord direct een loonsverhoging van 76 procent zullen ontvangen.

De Stellantis-deal omvat, naast het recht om te staken over fabriekssluitingen dat ook bij Ford is bereikt, ook het recht om te staken over productallocaties en investeringen. (Het is nog onduidelijk of de deal met GM deze bepaling bevat.) Daarnaast heeft de UAW bereikt dat Stellantis instemt met het heropenen van de stilgelegde Belvidere Assembly Plant, Illinois. De sluiting van die fabriek op 1 maart van dit jaar verspreidde UAW-leden naar andere vestigingen door het hele land. Ondanks dat Stellantis aangaf dat de sluiting om financiële redenen was, zagen veel werknemers het als een onnodige actie bedoeld om de UAW te dwarsbomen. Het ongedaan maken van de sluiting was een belangrijk speerpunt voor de vakbond.

"Door de kracht van onze staking hebben we Belvidere gered," zei Boyer. "Acht maanden geleden legde Stellantis de Belvidere Assembly Plant stil, waardoor 1200 van onze leden op straat kwamen te staan. Dankzij de kracht van onze staking brengen we die banen en meer terug. Stellantis heropent de fabriek en het bedrijf zal ook meer dan duizend nieuwe banen toevoegen aan een nieuwe batterijfabriek in Belvidere.

Werknemers die hun job in Belvidere zijn kwijtgeraakt, worden weer tijdelijk op non-actief gesteld, wat betekent dat ze recht hebben op werkloosheidsuitkering en gezondheidszorg totdat ze weer aan het werk kunnen in Belvidere. Diegenen die naar andere locaties zijn overgeplaatst, krijgen het recht om naar hun vorige functie in Belvidere terug te keren.

De heropening van een gesloten fabriek is op zich al opmerkelijk, maar het veiligstellen van het recht om te staken over de investeringsbeslissingen van het bedrijf betekent niet alleen een vooruitgang voor de leden van de vakbond, maar ook voor de werkende klasse in het algemeen. Decennialang, tijdens de gestage afname van de invloed van de arbeidersklasse, hadden de hooggeplaatste bedrijfsleiders de vrijheid om bedrijfsmiddelen te investeren naar eigen wil, vaak ten koste van de achtergebleven arbeidersgemeenschappen, terwijl ze slechts verantwoording schuldig waren aan aandeelhouders.

Dat stopt nu. De leidinggevenden van Stellantis moeten voortaan de behoeften van hun werknemers en hun gemeenschappen in acht nemen bij het plannen van de toekomst van het bedrijf. Als het management van Stellantis overweegt een fabriek te sluiten, staan ze voor de realiteit dat dit een staking kan uitlokken in al hun vestigingen. Dit is wat jobzekerheid in de praktijk betekent.

"Decennialang hebben we gevochten met één hand achter onze rug, en ik zal eerlijk zijn, soms voelde het als beide handen," zei Fain. "Met deze overeenkomst gaan we van de verdediging naar de aanval. We gaan van een geleid verval van de Amerikaanse arbeidersklasse naar een nieuw tijdperk van auto's maken."

Elektrische wagens en loonschalen

De batterijproductielijn van Stellantis in Belvidere, waarnaar Boyer verwijst, valt waarschijnlijk onder de hoofdovereenkomst van de UAW. Hetzelfde geldt voor werknemers van de elektrische voertuigen in twee batterijfabrieken van Ford. (De UAW had ten tijde van publicatie niet gereageerd op een verzoek om verduidelijking betreffende de status van de Belvidere batterijfabriek). Werknemers in de Ultium Cells batterijfabriek van GM zullen ook onder de hoofdovereenkomst van de vakbond vallen.

"Ze hebben ons jarenlang verteld dat de overgang naar elektrische wagens het doodvonnis was voor goede jobs in de automobielsector in dit land", zei Fain. "We stonden recht en zeiden nee. Met deze overeenkomst bewijzen we hun ongelijk. We brengen jobs in zowel de sector van voertuigen met een verbrandingsmotor als in de batterijensector terug naar Belvidere. We voegen alleen al in de aandrijflijn vijfduizend banen toe."

Boyer zei dat het contract Stellantis verplicht tot 19 miljard dollar aan nieuwe investeringen, terwijl Ford meer dan 8 miljard dollar heeft toegezegd. Bij goedkeuring van het akkoord worden alle uitzendkrachten die ten minste 90 dagen bij de Big Three hebben gewerkt, onmiddellijk fulltime aangenomen. Zo komt er een einde aan de mogelijkheid van het bedrijf om werknemers in de val te lokken als permanente tijdelijke kracht. In de toekomst zal niemand langer dan negen maanden uitzendkracht blijven. Net als de overeenkomst met Ford omvat de deal met Stellantis winsten die meer dan vier keer zo hoog zijn als die uit het vakbondscontract van 2019. Het voorziet ook in meer loonsverhogingen dan de werknemers van Stellantis in de afgelopen tweeëntwintig jaar hebben ontvangen.

De UAW heeft natuurlijk niet alles gewonnen. Het is niet gelukt om de pensioenen voor iedereen terug te vorderen, een voordeel dat werd opgegeven tijdens de concessiecontracten van de Grote Recessie. In de Facebook Live-toespraak waarin de Ford-deal in detail werd toegelicht, erkende Browning de tekortkoming, maar merkte hij op dat de vakbond desondanks een aanzienlijke verbetering van de pensioenuitkeringen had bereikt.

"Niet langer een vakbond in de verdediging"

Tegen de heersende opvatting in is het aantal werknemers in de Amerikaanse auto-industrie de afgelopen jaren niet afgenomen; volgens de meeste schattingen is het zelfs aanzienlijk gestegen. Het aantal vakbondsleden binnen de automobielsector is echter gedaald, van 586.000 in 1983 tot 225.000 in 2022. Om te voorkomen dat EV-fabrieken een inferieur en gevaarlijker onderdeel binnen de auto-industrie worden, zoals conventionele fabrieken zonder vakbond, moet de vakbond proactief te werk gaan. Daarom zal de vakbond zich strijdbaar moeten organiseren, zowel in die EV-fabrieken als in de conventionele fabrieken zonder vakbond (inclusief die van de Grote Drie en andere bedrijven zoals Tesla, waarvan de werknemers nu een organisatiecomité hebben gevormd met de UAW in de vlaggenschipfabriek in Fremont, Californië).

Er zijn ook andere nieuwe details bekendgemaakt over het akkoord met Ford: uitzendkrachten ontvangen een onmiddellijke ratificatiebonus van $5.000 en zij hebben ook recht op de winstdeling van het bedrijf. Bovendien krijgen ze, net als hun voltijdse collega's, verlof voor bepaalde verplichtingen zoals juryplicht. Autowerkers krijgen nu voor het eerst twee weken betaald ouderschapsverlof en krijgen verlof op de feestdag Juneteenth (19 juni, herdenking bevrijding van de slaven in de Verenigde Staten).

Bij alle drie de autofabrikanten verschoof de UAW de overeenkomstvervaldatum naar 30 april 2028. Langere overeenkomsten zijn zelden in het voordeel van werknemers, maar Fain bracht verschillende argumenten naar voren ten gunste van de verandering.

"Als we het echt willen opnemen tegen de miljardairsklasse en de economie willen heropbouwen zodat ze begint te werken ten voordele van de velen en niet van de weinigen, dan is het belangrijk dat we niet alleen staken, maar dat we samen staken," zei Fain, die andere vakbonden opriep om hun contracten op dezelfde manier te laten aflopen op 1 mei. "Ten tweede hebben we een langere overeenkomst geëist omdat een van onze grootste doelen na deze contractoverwinning is om ons te organiseren zoals we nog nooit eerder hebben georganiseerd. Als we in 2028 terugkeren aan de onderhandelingstafel, zal het niet alleen met de Grote Drie zijn, maar met de Grote Vijf of Grote Zes."

"Deze overeenkomst is meer dan zomaar een overeenkomst", zei hij. "Het is een oproep tot actie voor arbeiders overal ter wereld om zich te organiseren en te vechten voor een beter leven."

(Artikel gepubliceerd in de Amerikaanse media Jacobin)

Titel en intro door Solidair